Table Of Content
Menopoz kadınlarda genellikle 40 ile 50 yaşların sonunda ortaya çıkan ve pek çok etkisi olsan hormonal bir değişimdir. Menopoz süresince kadınlarda pek çok değişiklik görülür. Gece terlemeleri, ruh hali değişimleri, uykusuzluk ve vajinal kuruluk ve saç dökülmesi bunlardan bazılarıdır. Menopoz öncesinde ve süresince kadınların menopoz ile ilgil mutlaka destek almaları önerilmektedir. Menopoz süreç, menopoz belirtileri ve menopozda saç dökülmesine dair pek sorunun yanıtını bu yazıda bulabileceksiniz.
Kadınların yaşamlarının üçte birini geçirdikleri dönem olan menopozun kelime anlamı her ay görülen adet kanamalarının sonlanmasıdır. Menopoz ile birlikte yumurtalıklarda östrojen hormonu işlevini yitirmeye başlar ve bir süre sonra tamamen durur. Kadınlarda menopoza girme yaşını etkileyen bazı faktörler vardır. Menopoz yaşını genetik, etnik köken, çevresel faktörler ve sağlık koşulları etkileyebilir. Tüm bunlara ek olarak sigara menopoz yaşını 2 yıl öne çeker. Dünyada menopoz yaşı 50-55 civarında iken Türkiye’de menopoz yaşı 46-51 yaş aralığındadır. 35 yaş altı kadınlarda yaşanan adet kesilmelerine ise erken menopoz dönemi denir. Nadir gözlenen bir başka durum ise menopozun 55 yaş sonrasında görülmeye başlanmasıdır. Geç başlayan menopoz sürecinin kadınlarda rahim kanserini tetikleyebileceği düşünülüyor.
Menopoz ile birlikte kadınlarda pek çok farklı değişiklik meydana gelebilir. Bu nedenle 35 yaş üzerindeki tüm kadınların menopoz konusunda bilinçlenmesi ve uzman bir hekime görünmesi tavsiye edilir. Menopoza girmeden alınan bazı önlemler menopoz süresinin daha sağlıklı geçirilmesine katkı sağlar.
Kadınlarda menopozun en sık görülen belirtisi ateş basması ve gece terlemesidir. Sıcak basmaları herhangi bir neden olmaksızın ortaya çıkar. Genellikle yüz ve boyunda başlayan sıcaklık yaklaşık 2 ile 5 dakika sürebilir. Kızarma ve terlemenin de eşlik ettiği sıcak basmaları günde 10 ile 20 kez tekrarlanabilir. Menopozun diğer çok sık görülen belirtileri ise şöyledir;
Menopoz süresince kişinin yaşam kalitesini azaltan pek çok değişiklik görülür. Bu değişiklikleri erken fark etmek, tedavisi konusunda hızlıca ilerlemeye ve sorunu çözmeye sebep olur. Menopozla birlikte der incelir ve kolajen miktarı azalır. Buna bağlı olarak kırışıklıklar artar ve cilt esnekliğini kaybeder. Kadınların hayat kalitesini etkileyen bir diğer rahatsızlık ise menopoz sonrası görülebilen osteoporoz yani kemik erimesidir. Mineral yoğunluğu azalan kemikler kırılma tehlikesi taşırlar. Östrojen hormonu kadınlarda kalp hastalığı riskini azaltan bir hormondur. Menopozla birlikte kadınlarda korner kalp hastalıkları, yüksek tansiyon ve damar sertliği görülebilir.
Kadınlarda menopoz ile birlikte metabolizma hızı yavaşlar ve kilo artışı görülür. Ayrıca menopoz nedeniyle azalan östrojen nedeniyle rahim, vajina ve vulva ve üretrada küçülme olur. Buna bağlı olarak da kabızlık, sık sık idrara çıkma, vulvada kaşıntı, ağrılı cinsel birliktelik, rahim sarkması, idrar kaçırma, idrar kesesinde sarkma, makatta sarkma gözlenebilir.
Kadınlarda saç dökülmesi çoğunlukla hormonal nedenlere bağlıdır. Kadınlarda yaşla birlikte ortaya çıkan menopoz sürecinde artık az salgılanan ya da salgılanması duran östrojen ve progesteron hormonuna bağlı saç dökülmeleri yaşanabilmektedir.
Menopoz sürecinde yaşanan östrojen ve progesteron hormonlarındaki azalma ile saçlar uzamamaya başlar. Bu süreci saçların incelmesi takip eder. Azalan hormonlara karşı vücutta erkeklik hormonunda artık meydana gelir. Androjen hormonu ise erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da saç köklerinin küçülmesine ve sonrasında da saç dökülmesine neden olur. Bu süreç içerisinde kadınlarda erkeklik hormonuna bağlı olarak yüzde kıllanma da görülebilir.
Menopoz döneminde bazı kadınlarda daha radikal bir saç dökülmesi gerçekleşir. Özellikle başın tepesinde ve yanlarında yoğun incelme ile başlayan bu süreç kadın tipi saç dökülmesi (FPHL) olarak tanımlanmaktadır. Menopoz süresince kadınlarda saç dökülmesinin yaşanma nedenlerinden biri de bu dönemde vücutta artan vitamin ve mineral kaybı, hormonların dengesizliği nedeniyle oluşan stres ve depresyona meyilli olma durumu ve menopozun etkilediği bazı hastalıklar olabilir.
Menopoz süresince saç dökülmesi fark edildiğinde mutlaka uzman bir doktor kontrolünde saç dökülme nedeni saptanmalı. Temel kan sayımı, tiroit ve hormon düzeyleri testleri yapılmalı ve buna göre bir önlem alınmalıdır.
Menopoz sürecinde hem östrojen hormonu azalması ya da tamamen bitmesine bağlı saç dökülmeleri görülebilir hem de yaşam değişiklikleri ile birlikte eksilen vitamin ve mineral kayıpları saç dökülmelerini ya da saçların incelmesini hızlandırabilir. Menopoz süresince vücutta eksilen vitamin ve mineralleri yerine koymak saç dökülmesini de olumlu anlamda etkiler. Özellikle biotin (B7 vitamini ), pantotenat ( B5 vitamini), metionin, keratin,L-sistin gibi maddelerin yerine konması önemlidir. Özellikle metionin saç beyazlamasını geciktirdiği yönünde bilimsel çalışmalar bulunmaktadır.
Menopoz sürecinde kaybolan östrojen hormonu kişinin risk profili değerlendirilerek yerine konabilir. Menopoz tedavisi olan hormon replasman tedavisi (HRT) 2002’ de yapılan WHI (woman’s health ınitiative) çalışmasında, tromboembolizm ( damar pıhtılaşması ) ve meme kanseri riskini arttırdığı sonucuna varıldığı için çoğu ülkede yasaklanmıştı. Ancak 2011-2014 yılında dünyada birçok bilimsel uluslararası kuruluş, hormon tedavisinin uygun hastalarda kullanımını onayladı. ‘Sadece geçirilmiş damar pıhtılaşması hastalığı olan ve meme kanseri olan hastalarda kullanımı sakıncalı ve yasaktır’ sonucuna varıldı.
Hormon tedavisi menopoz ile ilgili sıkıntısı olmayan, osteoporoz riski ve kalp hastalığı riski az olana kişilerde hormon tedavisine gerek yoktur. Birinci derece meme kanseri, rahim kanseri, venöz tromboz ve karaciğer hastalığı öyküsü olanlarda hormon tedavisi uygulanmamalıdır.
Menopozla birlikte kötüleşen diğer hormon değerleri de takip edilmeli. Özellikle tiroit ve demir testleri menopoz sonrası gelişen saç dökülmesi tedavisi için önemli sonuçlar verir. Hormon ve vitamin değerleri yerine konduktan sonra saç dökülmesi hala devam ediyorsa minoksidil gibi saç dökülmesi karşıtı spreyler kullanılabilir.
Menopoz sürecinde saçların dökülmesi ve fiziksel göründe yaşanan değişiklikler kimi zaman moral bozucu olabilir.Menopoza girikten sonra dikkat edeceğiniz bazı ipuçları ile hem saçlarınızı dökülmekten kurtarabilir hem de genel vücut sağlığınızı iyileştirebilirsiniz.
Stresten uzak durun : Hormonal bir dengesizliği önlemek için stres seviyenizi kontrol altında tutmak çok önemlidir. Azalan östrojen üretimi, beyin kimyanızı etkileyebilir ve bununla birlikte değişken ruh hali, endişe ve depresyonla karşı karşıya kalabilirsiniz. Menopoz süresince yoga, yürüyüş, çeşitli hobiler edinmek stresi azaltmaya ve stresin yarattığı saç dökülmesine karşı yardımcı olabilir.
Hareket edin: Ruh hali değişimleri, kilo alımı ve uykusuzluk gibi menopoz etkilerinden kurtulmak için egzersiz yapmak çok önemlidir. Hormon süreçlerini düzenlemek saç dökülmelerini azaltmak için önemlidir.
İyi beslenin: Dengeli, az yağlı bir diyet yemek saç dökülmesine karşı en iyi beslenme şeklidir. Her öğünde yeterli miktarda kepekli tahıl, meyve ve sebze tüketmek önemlidir. Zeytinyağı ve susam yağı gibi yağları diyetinize dahil etmek, yeşil çay içmek, B6 vitamini ve folik asit takviyesi almak da saçların uzamasına yardımcı olabilir. Esansiyel yağ asitleri de saç sağlığını korumada önemli bir rol oynar. Bu yağ asitleri aşağıdaki yiyeceklerde bulunabilir:
Susuz kalmayın: Günde en az 8 bardak su içerek vücudunuzu suya doyurun. Günlük su ihtiyacı kişinin kilosuna ve egzersiz miktarına göre değişmektedir. Nemsiz kalan deride saçların sağlıklı uzaması beklenemez.
Saçları ısıdan uzak tutun: Saçlarınızı şekillendirmek için yüksek ısıya maruz bırakmayın. Ayırca saçlarınızı kimyasal işlemlerden de uzak tutmaya çalışın. Her ikisi de saç kalitesini bozar.
Kullandığınız ilaçlara dikkat: Bazı rahatsızlıklar için aldığınız ilaçların yan etkisi saç dökülmesi ya da saçların incelmesi olabilir. Doktorunuz ile konuşarak ilaçlarınızı düzenlemesini isteyebilirsiniz.
PRP: Oldukça doğal bir saç dökülmesi tedavisi yöntemi olan olan PRP’yi saç derinize uygulatarak saçlarınızın daha sağlıklı uzamasını sağlayabilirsiniz.
